Contant geld: het lijkt ouderwets maar is het dat ook? Het heeft een heleboel eigenschappen die het bijzonder robuust en betrouwbaar maken die met digitale systemen maar moeilijk te evenaren zijn. Vandaar dat ook de overheid aanraad om het in het noodpakket te hebben.
Het gebruik van contant geld staat erg onder druk, van winkeliers en horeca zaken die het maar lastig vinden tot bioscopen die niet willen snappen dat ze politiek gevoelige, controversiële films vertonen, en, merkwaardig genoeg ook van de overheid die op diverse manieren het gebruik van contant geld ontmoedigd, zoals de foto bij de gemeente balie hieronder, of bij het inleveren van je afval bij de milieustraat van Avalex.
Na vraag bij de balie leert trouwens dat bovenstaande PIN only foto een “foutje” is, je blijkt wel gewoon contant te kunnen betalen. Mocht je dit weer zien op de beeldschermen bij de gemeente dan horen wij het graag.
Contant geld is om een heleboel reden zeer belangrijk:
- Privacy, waarom wordt je gedwongen gegevens te delen met jou bank, de ontvanger, en de betalingsverwerker, terwijl de ontvanger alleen maar hoeft te weten dàt er betaald is? Banken en toezichthouders hebben een onverzadigbare datahonger, transactiegegevens worden op grote schaal in AI zwarte dozen verwerkt[https://privacyfirst.nl/artikelen/geen-carte-blanche-voor-dnb-en-afm-om-massaal-persoonsgegevens-binnen-te-harken/], en straks mag jij gaan uitleggen waarom je 1,5 jaar geleden en tikkie naar een terrorisme verdachte hebt gestuurd [https://berthub.eu/articles/posts/data-democratische-rechtsorde/].
- Betrouwbaarheid grote en kleine PIN storingen komen voor, al is het maar door de internet verbinding in de winkel. Maar ook een langdurige PIN/bank storing is niet ondenkbaar, zie banken crisis 2008: alleen door zeer drastisch ingrijpen van de overheid kwam niet het volledige financiële systeem tot stilstand: [https://nl.wikipedia.org/wiki/Kredietcrisis]
- Toegankelijkheid, voor laaggeletterden, minder digitaal vaardigen, mensen op ‘week geld’, is overzicht houden met contant veel eenvoudiger dan per bank of app.
- Soevereiniteit, zaken tussen overheid en burger dienen niet afhankelijk gemaakt te worden van commerciële banken. Met een PIN betaling vraag je feitelijk aan je bank om toestemming om een identiteitsbewijs aan te mogen schaffen. (Onterechte)-blokkades van bankrekeningen komen voor. Een automatisch gevolg is dat je geen ID meer kunt aanschaffen, waarmee je ook automatisch niet meer aan de ID plicht kunt voldoen.
- Publiek geld, contant word door de centrale bank uitgegeven, in tegenstelling tot giraal geld wat wordt gecreëerd door commerciële banken die leningen verstrekken, wat dus op schuld gebaseerd is.
- Precedentwerking: Als zelfs gemeenten (die het monopolie heeft op ID uitgifte) en essentiële diensten als Avalex contant geld mogen afschaffen, dan mag iedereen het en wonen we straks in een PIN-only land waar je voor elke transactie toestemming van je bank nodig hebt.
Van een café of koffiebar die PIN-only is kun je nog zeggen, ‘dan ga je toch naar een ander?’, maar voor veel (overheids)diensten bestaat er een monopolie. Zoals voor veel diensten van de gemeente, bijvoorbeeld voor ID bewijzen en voor Avalex voor het netjes weg brengen van je afval. Je kunt immers niet op iedere hoek van de straat een ID bewijs aanschaffen en je kunt je afval moeilijk in de gracht gooien.
Overal waar een monopolie positie bestaat ís er al een acceptatieplicht voor contant geld. Dit word bevestigd door, de minister (zie brief en motie), de VNG, de Ombudsman en de Europese Centrale Bank.
Hierom is de bewering van Avalex dat ze niet verplicht zouden zijn om contact geld te accepteren juridische onzin. Dat Avalex contant geld onhandig vindt en de meeste mensen toch pinnen doet verder niet ter zake. Voor inwoners van Avalex gemeenten heeft Avalex het monopolie op afvalinzameling en daarmee de plicht contant te accepteren.
Het contante geld systeem is veel te belangrijk om ons aan ‘gemak’ te laten ontglippen. Overheden zouden er dus alles aan moeten doen om contant geld te stimuleren en in omloop te houden. Heel goed dat de landelijke politiek dit ook lijkt te begrijpen. Al moeten we wel alert blijven dat de “uitzonderingen” niet de gehele acceptatieplicht onderuit halen
Ongeacht hoe de landelijk politiek uitvalt, een gemeente kan beginnen met cash gewoon te accepteren bij de balies en bij Avalex. En in een volgende stap om het altijd in de subsidie voorwaarden mee te nemen, zodat contant ook bij de bibliotheek en het zwembad weer gewoon geaccepteerd wordt. Samen houden we cash spring levend!
foto’s CC0; artikel CC BY-SA
Publiek geld? Publieke code! Delft werkt samen met andere gemeenten aan transparante dienstverlening door in te zetten op opensourcesoftware en open standaarden. Dit bespaart op de lange termijn kosten en beschermt de digitale soevereiniteit van Delft.